Dönemin Muğla Valisi Özer Türk, Bodrum ve Datça çevrelerinde yazlık konut talebini karşılamak üzere, farklı bir işletme modeliyle iki farklı tatil sitesi kurulması için girişimler başlatmıştır. Önerdiği turizm modeli, yerleşimin işletmesinin bir şirkette olduğu, kullanıcıların hisse sahipliği üzerinden katılım sağladığı, altyapısı ve sosyal donatılarıyla her ihtiyacı karşılayacak şekilde kendine yeterli, planlı ikinci konut yerleşmeleri kurmak üzerinedir. Bu işletme modeli baz alınarak oluşturulan ihtiyaçlar üzerinden biri Bodrum’da, diğeri Datça’da planlanacak iki ayrı turizm yerleşmesi için 1973’te bir davetli yarışma açılmıştır. İki yerleşme için de yarışmayı kazanan EPA Grubu’nun projeleri uygulanmıştır. EPA için ilk uygulama deneyimi olan Aktur Tatil Siteleri uygulamaları, proje ölçeği ve kapsamıyla bir dönüm noktası olmuştur. Yapıldıkları dönemde popüler olan sayısız tatil siteleri arasında Aktur yerleşmelerinin halen ilk günkü canlılığı ile yaşıyor olmasında bazı işletme kararlarının ve bunun planlama kararları aracılığıyla mekâna yansımasının büyük rolü vardır.

Aktur Bodrum Yerleşmesi zaman içinde oluşmuş yerleşme dokularını, özellikle sokakları belleğinde yeniden canlandırmanın, özentiye düşmeden kendiliğindenliği tasarlamanın o zor çizgisini yakalamış önemli örnekleridir.

Bölgedeki geleneksel doku, tasarım aşamasında belirleyici olmuştur. Birkaç çekirdek modülden oluşan Aktur Evleri’nin, birbirlerinden farklı kompozisyonlar ve perspektifler içinde, kullanıcılarına kendilerine ait kılma fırsatı vermesine çalışıldı. Her konuta farklı manzara olanakları sunan bir yerleşme, rüzgarı ve güneşi değişen balkon ve teraslarla canlanan dış mekanlar, yerleşmeyi tariflerken en önce sıralanması gereken özelliklerdir.

Tek ev ölçeğinde, iddiası olmayan yapılar, çeşitlemelerle bir araya gelip 1000 konutluk bir yerleşme oluşturduklarında, planlamanın öneminden bahsedilebilir. Abartıdan kaçınılarak kurgulanmış yapı ve sokaklar, kullanıcının yerleşmeyi çarçabuk benimsemesini sağlamıştır.

Bodrum Aktur da ki konutların kaba sıvalı beyaz duvarları, prizmatik kitleleri, köşelerindeki akroter kalıntısı çıkıntıları ise yerleşme konseptinden farklı olarak açık ve kolay referanslardı. Dinamik sokak dokusu ve beyaz renkli prizmalarıyla 1976’da inşa edilen yerleşme bugün de Bodrum için önemini korumaktadır.

Her iki yerleşmede de kıyı boyunca devam eden kıyı gezi yolu ve üzerinde ortak kullanım tesisleri, yerleşmelerin çeşitli yerlerinde planlanan hizmet servisleri gibi sosyal donatılar, yerleşimin site kullanıcıları tarafından benimsenip yaşaması için gerekli ortamı hazırlamıştır.

Arazinin hareketliliği yerleşme kararlarını etkiledi. Yaya yolları bu hareketliliğe olanak vererek teraslamalar üzerinde ve esas olarak yatay hareketler için planlanmış iki ana platoda yayıldı. Platolardan kıyı gezi yolu denizden 3-6 m. yükseklikte değişen mekanlar verir. Öteki plato ise tatil konutları bölgesi, merkez tesisleri, motel ünitesini denize bağlayan bir korniş yolu niteliğinde çizgisel olarak gelişir. Yaya hareketi içinde kıyı ve yerleşme alanları arasındaki en fazla yükselti farkı 40 m. olarak kabul edildi. Tatil evleri bölgesinde ortalama yerleşme kotu 25-30 m.’dir. En fazla yerleşme sınır kotu farkı ise 50-55 m.’dir.

Bodrum yerleşmesi, işverenin programını verdiği üç tip tek ev ile üç tip kat evi olarak projelendirildi. Tatil evlerinin planlanmasında işverence talep edilen kat evi ile tek evlerin seçimlerinde ayrıcalık yaratmaması için bunlara, yerleşme dokusu içinde birlikte karışık yer verildi.

Peyzaj Planlaması:
Grubun çalışmalarına danışman olarak katılan Prof. Besalet Pamay, her iki sitede yaptığı inceleme gezilerinden sonra ana ilkeler düzeyinde hazırladığı ön raporda özetle,

“Akdeniz iklim koşullarının hakim bulunduğu Bodrum sitesinde peyzaj planlaması, yöresel ekolojik etüdlerle elde edilen verilere dayanarak planlandı. Eski bir kızılçam orman sahası ve maki alanı olduğu anlaşılan site ve çevresi zengin bir toprak florasına sahip. Genel hatlarıyla doğal vejetasyon örtüsüne ve temel yeşil yapıya kavuşturulduktan sonra, tatil sitesinin peyzajı ve tasarlanan tür kompozisyonunun daha kolay olgunlaşacağı düşünüldü. Bu amaçla siteyi kuşatacak bir yeşil kuşak geri planda bir fon oluşturacak ve bugünkü peyzajı zenginleştirecek. Bu nedenle 12 hektarlık bir alanda yörenin yerli türleri olarak hızla büyüyen fıstık çamı ve kızılçamın dikilmesi, hektar başına 2.000 adet olarak öngörüldü.”

Raporda belirtilen ana ilkeler çerçevesinde Bodrum sitesinde ağaçlandırma çalışmalarına 1974 yılında başlandı. 20.000 çam fidanı dikildi. Bodrum sitesi müdürü Özgen Acar’ın ve eşinin bu konuya birlikte gösterdikleri ilgi sayesinde, her iki sitede çiçek ve fidan seralarının yapımı gerçekleştirildi. Aynı konuya Bodrum’da bulunan Prof. Günel Akdoğan da büyük ilgi gösterdi ve uygulama çalışmalarına katıldı.

Basında:
Yapı 12/2000, S:229 Sf: 52
Çevre Dergisi 3-4/1979, S:2 Sf:11-33